Dita Ndërkombëtare e Personave me Aftësi të Kufizuara: 1 në 6 njerëz në botë përballet me barriera sociale dhe shëndetësore
Written by radio wave on December 3, 2025
Sot shënohet Dita Ndërkombëtare e Personave me Aftësi të Kufizuara, një moment për të reflektuar mbi sfidat dhe barrierat me të cilat përballen mbi 1,3 miliardë njerëz në mbarë botën, sipas të dhënave të Kombeve të Bashkuara. Ky numër përfaqëson 16% të popullsisë globale, ose 1 në 6 persona.
Personat me aftësi të kufizuara përballen me rreziqe më të larta shëndetësore: disa jetojnë deri në 20 vjet më pak se pjesa tjetër e shoqërisë, dhe kanë dyfish rrezikun për sëmundje si depresioni, astma, diabeti, goditjet në tru, obeziteti ose probleme me shëndetin oral. Pabarazitë shëndetësore shpesh lidhen me kushtet e padrejta sociale dhe ekonomike, duke përfshirë stigmën, diskriminimin, varfërinë, përjashtimin nga arsimi dhe punësimi, si dhe barrierat brenda vetë sistemeve shëndetësore.
Tema e vitit 2025 është “Nxitja e shoqërive gjithëpërfshirëse për aftësinë e kufizuar, për avancimin e progresit social”, duke theksuar nevojën për përfshirje dhe barazi. Në të gjitha rajonet, personat me aftësi të kufizuara dhe familjet e tyre përballen me sfida të shumta:
- Jetojnë më shpesh në varfëri;
- Përballen me diskriminim në punësim, paga më të ulëta dhe mbipërfaqësim në sektorin informal;
- Sistemet e mbrojtjes sociale janë shpesh të pabarabarta dhe nuk përfshijnë kostot shtesë të nevojshme për aftësinë e kufizuar;
- Përvojat brenda sistemeve të kujdesit dhe mbështetjes shpesh përfshijnë mohimin e dinjitetit, autonomisë dhe mundësive për veprim.
Kjo ditë ndërkombëtare është një thirrje për veprime konkrete dhe politika gjithëpërfshirëse që lejojnë personat me aftësi të kufizuara të marrin pjesë plotësisht në shoqëri dhe të kenë të njëjtat mundësi për zhvillim social dhe ekonomik si çdo qytetar tjetër.
